Covid-19 salgını ekonomiye ve sosyal hayata vurduğu darbenin yanı sıra bizlere temel hijyen konusunda da bir uyarı yaptı diyebiliriz. Sosyal mesafeyi korumakla kalmayıp, alkollü temizleyiciler, kolonyalar ve sirkeli sularla evlerde ve iş yerlerinde dezenfeksiyon sağlayarak kendimizi ve sevdiklerimizi korumaya aldık. Üstelik “bunlar yeterli mi veya başka ne gibi alternatifler var?” sorusuna cevap arayanlar UV de denilen ultraviyole ışık ile dezenfeksiyonu keşfettiler bile.
Ultraviyole ışık ile dezenfeksiyon ve UV lambalı cihazlar ve hatta spesifik olarak UVC lambalı cihazlar hakkında detaylı bilgiler paylaşacağımız bu yazı dizisinde bu konuya enine boyuna değineceğiz, bu teknolojinin faydalarından ve olası zararlarından bahsedeceğiz, çeşitli UV lambalı cihazları değerlendireceğiz ve hemen hemen tüm sorulara cevap bulmaya çalışacağız.
Ancak gelin isterseniz konuyu en baştan ele alalım ve Ultraviyole Işık nedir sorusu ile bir giriş yapalım.
Ultraviyole Işık Nedir?
Morötesi ışık da denilen Ultraviyole Işık için en basit haliyle insan gözünün göremediği bir çeşit radyasyon diyebiliriz. Ki bu ışık elektromanyetik spektrumun görünmeyen kısmında yer alıyor.
Güneş, yıldızlar ve ışık veren çeşitli lambalar tarafından yayılan enerjinin türü aslında o ışığı yayan kaynağın yüzey sıcaklığına bağlıdır. Ve bu ışık bir prizma tarafından kırıldığında elektromanyetik bir spektrum oluşur. İşte insan gözü ile görülebilen ışık bu spektrumun çok çok küçük bir kısmıdır.
Kırmızıdan maviye doğru değişen renklerde dağılan spektrumda “Kırmızı” enerjisi en düşük olan ışık, “Mavi” ise enerjisi en yüksek olan ışıktır. Maviden sonraki ışıklar insanlar tarafından görülemez ve spektrumun bu kısmında Ultraviyole, X ışınları ve Gamma ışınları yer alır.
10 ila 400 nanometre arasında dalga boyu bulunan Ultraviyole ışığın en büyük kaynağı aslında Güneş’tir. Ve Güneş’ten de UV-A, UV-B ve UV-C şeklinde farklı Ultraviyole ışınları yayılır.
Dalga boyu en uzun olan (320 – 400 nanometre arası) Ultraviyole A ışınları aynı zamanda en zararsızıdır. Atmosferin absorbe etmediği ve yeryüzüne ulaşan ışığın %85-90’ı da UV-A ışığıdır aslında. Güneşte bronzlaşma, güneş lekeleri, ciltteki yaşlanma belirtileri ve kırışıklıklar da Ultraviyole A ışığının eseridir.
Ultraviyole B ışınları (290 – 320 nanometre arası) ise biraz daha zararlı olmakla birlikte %90-95’i daha dünyaya ulaşmadan atmosfer tarafından absorbe edilir.
Bunlar arasında en tehlikelisi olan 100 – 290 nanometre dalga boyundaki Ultraviyole C ışınları atmosfer tarafından tamamen emilmektedir. Dolayısıyla güneşe çıkarak Covid-19 virüsünden korunamazsınız çünkü virüsü öldüren bu tür UV ışığı yeryüzüne ulaşamıyor. Zaten ulaşsa bile tehlikesinden dolayı bu ışığa maruz kalmamalısınız.
Ultraviyole Işık Nerelerde Kullanılır? 
Radyasyon gibi kelimler kullanılınca kulağa tehlikeli geliyor tabii, ki bunda doğruluk payı da var. Ancak UV ışığı aynı zamanda son derece faydalı da bir teknoloji. Zaten günlük hayatta, çeşitli sektörlerde kendine bolca yer bulmuş bugüne kadar.
Solaryumda yanık bir ten elde etmek, sahte paraları gerçeğinden ayırt etmek, gece kulüplerinde neon lambalarla ortamı renklendirmek veya kulüp girişlerinde görünmez mürekkeple müşterilerin koluna yapılan işaretleri okumak UV ışığının kullanıldığı alanlardan sadece birkaçı.
Ameliyatlardan sonra ameliyat aletlerini sterilize etmek, kanseri tedavi etmek, diş dolgularını sertleştirmek amacıyla tıpta da kendine uygulama alanı bulunan Ultraviyole ışığı aynı zamanda vücudun D vitamini üretmesi amacıyla da düşük dozlarda kullanılabiliyor.
Bunun dışında gıda endüstrisinde de UV ışığı ürünleri ve ürünlerin üretildiği bantları dezenfekte etmek için yıllardır kullanılmakta.
Covid-19 salgınının hayatımızın merkezi olduğu şu günlerde sizler de evlerinizde, iş yerlerinizde dezenfeksiyon için UV lambalı cihazlar kullanmayı düşünüyorsanız bu konuda daha detaylı bir araştırmaya girmeden önce konunun temeline inmeli ve tam olarak neye yatırım yapacağınızı bilmelisiniz.
Yazı dizisinin devamında UV ışığının hangi formlarda, nasıl kullanılabileceğine dair detaylı yazılarımız da olacak. Ancak şimdilik Ultraviyole ışık kullanımının elbette insan sağlığı açısından tehlikeli ama aynı zamanda, doğru ve kurallara uyarak kullanıldığında sterilizasyon için son derece faydalı ve kullanışlı olduğunu belirtmiş olalım.
Ultraviyole ışık ve UVC lambalı cihazlar ile dezenfeksiyon konusunda diğer yazılarımızı da okumak için aşağıdaki linkleri kullanabilirsiniz:
UVC Işığı ile Covid-19'dan Korunma
Endüstriyel UVC Lambalı Cihaz Tipleri
Ev Tipi Antibakteriyel UVC Lambalı Cihazlar
Neden Dezenfeksiyon İçin Antibakteriyel UV Lambası Kullanmalısınız?
Taşınabilir UV Lambası Satınalma Rehberi
UVC Lambalı Sterilizasyon Cihazı Satınalma Rehberi
UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
UVC Işığı Kalitesinin Öçülmesi
Okul ve Kreşlerde UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon
Cafe ve Restoranlarda UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon
Otel ve Pansiyonlarda UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon
Spor Salonlarında UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon
Farklı Dezenfeksiyon Yöntemleri
Dezenfeksiyon Yöntemleri Karşılaştırması
En İyi UVC Lambalı Dezenfeksiyon Cihazları
UVC Lambalı Sterilizasyon Cihazları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
UVC Işığı Hangi Ürünler İçin Zararlı
UVC Işınlarının Kumaşlar Üzerindeki Etkisi
Ultraviyole Işınlarının Pamuk Üzerindeki Etkisi - Bilimsel Bir Çalışma