Antibakteriyel ve sağlıklı olması
başta olmak üzere pek çok nedenden dolayı tekstil ürünlerinde de son yıllarda
kullanımı artan bambu bu alanda gerçekten de söylenilen faydaları sağlıyor mu?
Aslında bambu bitkisinin organik olması konusunda bir soru işareti yok.
Gerçekten de yağmur suyu dışında ek bir su ihtiyaçı dahi duymadan, kimyasal ya
da doğal gübre bile kullanılmadan kendi kendine ve çok hızlı büyüyen organik
bir bitki. Dolayısıyla bu bitki bazı ülkelerde gıda olarak da tüketiliyor ve
çoğu zaman mutfak ürünleri yapımında kullanılıyor. Ancak konu tekstil ürünleri
olduğunda işin rengi biraz değişiyor. Ki burada işin rengini değiştiren de
bambu bitkisinin kendisi değil, bambudan elyaf üretirken uygulanan işlemler.
Yazının devamında daha detaylı bahsedeceğimiz bu prosesler bambu tekstil
ürünleri alırken mutlaka aklınızda olması gerekenlerden.
Bambu Bitkisinden Elyaf
Elde Edilmesi
Bambu elyafı aslında Bambuseae isimli ağaç türü bambulardan
değil, Olyreae isimli çalı türü
bambulardan elde ediliyor. Ve bunun için iki farklı yöntem var; mekanik ve
kimyasal. Ki mekanik yöntemler bambu bitkisinde var olan bamboo kun isimli antibakteriyel ajanı kaybetmeden ve başka
kimyasallar eklemeden elyaf elde edilmesini sağladığı için çok daha sağlıklı
bir yol. Öte yandan çok fazla insan gücü gerektirmesi ve maliyetinin yüksek
olmasından dolayı yaygın bir metod olduğunu söyleyemeyiz. Kısaca her ikisinden
de bahsetmek gerekirse;
Mekanik Yöntemlerle
Bambu Elyafı Üretilmesi
Bu yöntemlde bambu bitkisi
eziliyor ve doğal enzimler kullanılarak sert bambu kabuğundan elyaf elde
ediliyor. Ardından bu elyaftan da iplik üretiliyor. Herhangi bir kimyasal madde
kullanılmadığı için de bambu doğasında var olan organik özelliklerini korumaya
devam ediyor.
Kimyasal Yöntemlerle
Bambu Elyafı Üretilmesi
Bambu yaprakları ve dallarının
sodyum hidroksit ve karbon disülfit gibi kimyasal çözücülerle çözünmesi ve
ağartılmasıyla elyaf haline getiriliyor ve ardından bu elyaftan iplik
üretikiyor. Kullanılan bu kimyasalların kanser başta olmak üzere önemli sağlık
sorunlarına zemin hazırladığını da belirtmemiz lazım. Üstelik bu yöntem
sağlıksız olduğu kadar bıraktığı kimyasal atıklar sebebiyle çevreye de zararlı.
Mekanik yönteme göre çok daha ucuz olan kimyasal bambu elyafı üretimi özellikle
Çin’deki üreticilerde uygulanıp dünyanın her yerine ihraç ediliyor.
*** Rayon Bambu Elyafı
Rayon ise aslında her türlü
bitkisel ürünün içindeki selülözün işlemden geçirilerek elyaf haline
getirilmesiyle elde ediliyor. Hammaddesi doğal olmakla birlikte uygulanan
işlemler sebebiyle kimyasal içeren Rayon bambu bitkisinden de elde edilebildiği
için bu yazıda bahsetmek istedim. Dolayısıyla bambu rayon adıyla
görebileceğiniz tekstil ürünlerinin de, her ne kadar “antibakteriyel,
antiallerjik gibi ifadelerle pazarlansa da” sağlıklı olmadığını bilmelisiniz.
Organik ve Sağlık Bambu
Tekstil Ürünleri Nasıl Anlaşılır?
Yukarıda bahsettiklerimize
bakarak bütün bambu tekstil ürünleri için sağlıksız diyemeyiz elbette. Ancak
ister hazır giyim eşyası, ister çarşaf, uyku seti gibi ev tekstili ürünleri,
sağlık ve çeveye duyarlılık sebepleriyle bambu ürün kullanmak istiyorsanız, ki
istemelisiniz, hala güvenilir seçenekler mevcut. Bunun için ilk bakmanız
gereken ise almak istediğiniz ürünlerin organik ürün sertifikasına sahip olup
olmadığı. Oeka-Tex (Ökoteks), SKAL, KRAV, Soil Association gibi bağımsız
kuruluşlar tarafından test edilen ve onaylanan bambu ürünlerde “organic” ve
“eco-friendly” lisanslarını görmeniz ürünü güvenle almanız için yeterli
olacaktır. Hatta Oeka-teks bu alanda en güvenilir kuruluşlardan.
Neden Bambu Tekstil
Ürünleri Kullanmalısınız?
Buraya kadar bambu ürünlerin
hangi koşullarda organik ve sağlıklı, hangi koşullarda ise zararlı olduğundan
bahsettik. Elbette zararlı olanları bir yana bırakarak, organik bambu tekstil
ürünleri kullanmanız için son derece önemli sebepler mevcut. Özetle söylersek;
-
Organik bambu tekstil ürünleri son derece
yumuşaktır. İpek ve kaşmir yumuşaklığına sahip olan bu ürünler maliyet olarak
ipek ve kaşmir kadar pahalı da değildir.
-
Organik bambu kumaşlar zararlı UV ışınlarının
%97,5’unu absorbe ederler, dolayısıyla özellikle yaz aylarında koruyucu olarak
giyilmesi önerilir.
-
Diğer elyaflardan daha faz nem absorbe ederler
ve çok daha hızlı kururlar (hatta pamuklu kumaşlardan %50 daha hızlı sürede kuruduğu
test edilmiştir).
-
Organik bambu kumaşlar nemi absorbe etme ve
hızlı kuruma özelliğinden dolayı nefes alan kumaşlardandır dolayısıyla hem
hazır giyim hem de ev tekstilinde kullanımı son derece sağlıklıdır.
-
Gerçekten organik olan bambu kumaşlar hem
üretimi sırasında kimyasal madde kullanılmadığı, hem de yapısındaki bamboo kun isimli antimikrobiyal
ajandan dolayı antibakteriyel ve antiallerjiktir.