5 Adımda Okul ve Kreşlerde Hijyen

Yazar: Isil Arikan ,

Ağustos 06, 2020

Okul ve kreşlerde hijyen konusu -bu gibi yerler bağışıklık sistemi henüz gelişmekte olan çocukların, gençlerin topluca bulunduğu yerler olduğundan- her zaman önemli idi. Ancak Covid-19 pandemisi hem bunun önemini bizlere bir kez daha hatırlattı hem de daha sıkılı tedbirler alınması gerektiğini gösterdi.

Dezenfeksiyon ve sterilizasyon hakkında yazdığımız yazılarda biz de zaman zaman okul ve kreşlerde hijyen konusuna değindik. Ancak çoğunlukla bu yazılarımız dezenfeksiyon işlemlerinin nasıl planlanması ve uygulanması gerektiği konusunda oldu. Bugün ise okul ve kreşlerde hijyen sağlamak için dikkat edilmesi gereken diğer detaylardan bahsedelim.

1. Covid-19 Hakkında Bildiklerimiz

Okul ve kreşlerde hijyen sağlamanın detaylarına geçmeden önce de günümüzün en riskli bulaşıcı hastalığına sebep olan virüs Covid-19 hakkında bildiklerimiz konusunun da bir özetini geçelim. Bu konuda Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) açıklamalarına göre;

- Covid-19 virüsü hava yoluyla yayılan ve bazı kişilerde çok hafif belirtiler göstererek sonlanırken bazı kişilerde ağır gribal enfeksiyona ve solunum problemlerine, bazılarının da ölümüne sebep olan bir virüstür.

- Covid-19 hava yoluyla yayıldığı için en tehlikeli ortamlar kapalı alanlardır. Bunun yanında, enfekte olmuş (enfekte olduğundan haberli ya da habersiz) kişilerin öksürmesi, hapşırması ve başka kişilerin bu havayı solumasıyla yayılır.

- Öksürme veya hapşırmaya gerek olmaksızın, enfekte olmuş kişilerle çok yakın yüzyüze temas da risklidir.

- Covid-19 virüsünün yüzeylerde (masa, kapı kolu, tezgah vb gibi) ne kadar süre canlı kalabildiğiyle ilgili çalışmalar devam ediyor. Pandeminin başlangıcında 3 ila 5 gün arasında virüsün yüzeylerde canlı kalabildiğine dair yazılar mevcuttu ancak son dönemde bu sürenin daha kısa olduğu belirtiliyor. Her türlü, enfekte olmuş bir kişinin virüs bulaştırdığı bir yüzeye temas ettikten sonra elleri ağza, gözlere ya da genel olarak yüze temas ettirmek de virüs kapma ihtimalini arttırıyor.

2. Hijyen Seviyeleri

Okul ve kreşlerde hijyen sağlamak için ekstra önlemler alınabilir. Ancak bunlar arasında gereksiz seviyede önlem almak hem tesisler için önemli bir maliyet doğuracak hem de öğrencilerin ve çalışanların da yaşamını zorlaştıracaktır. Dolayısıyla nerede, ne seviyede bir dezenfeksiyon sağlanması gerekti okul ve kreşlerde hijyen sağlama açısından kritik bir bilgidir.

Bu bilgiye geçmeden önce de kısaca hijyen seviyelerinden bahsetmekte fayda var:

Temizlik; yüzeylerdeki mikoorganizmaların bazılarının etkisiz hale getirilmesi,

Dezenfeksiyon; yüzeylerdeki, havadaki ve sudaki mikroorganizmaların büyük kısmının etkisiz hale getirilmesi,

Sterilizasyon; yüzeylerdeki ve havadaki mikroorganizmaların tamamının etkisiz hale getirilmesi

şeklinde sınıflandırılabilir. Ki Dezenfeksiyon Seviyeleri: Nihai Amacınıza Uygun Dezenfeksiyon Seviyesi Nedir? yazısında dezenfeksiyon uygulamalarının da Düşük, Orta ve Yüksek seviyede yapılabileceğinden bahsetmiştik.

Burada da özetlemek gerekirse; Düşük seviye dezenfeksiyon Temizlik işlemine yakın bir sonuç verirken, Yüksek seviye dezenfeksiyon Sterilizasyon kadar etkili bir işlemdir.

3. Okul ve Kreşlerde Hijyen Sağlamanın Detayları

Hijyen seviyelerinin ne olduğunu da hatırladıktan sonra okul ve kreşlerde hijyen sağlamanın detaylarına geçebiliriz. Northwestern Healt Unit’in okullar için yayımladığı hijyen önerilerine göre:
hızlı ve etkili dezenfeksiyon, dezenfeksiyon ve sterilizasyon, hijyen, Covid19, Covid-19

Temizlik / Düşük Seviye Dezenfeksiyon

Okul ve kreşlerde hijyen elde etmek için temizlik veya düşük seviye dezenfeksiyonun yeterli olduğu alanlar; mutfaklarda kullanılan buzdolapları, fırınlar, dolap içleri, perdeler ve pencereler şeklindedir.

Bu alanların 2 haftada bir veya yakın bir periyotta kimyasal dezenfektanlarla temizlenmesi yeterlidir.

Orta Seviyede Dezenfeksiyon

Mutfaklarda yemek hazırlanan tezgahlar, yemek yapımında ve servisinde kullanılan her türlü araç gereç, oyun odalarındaki oyuncaklar, halı dışındaki zeminler, okul ve kreş içerisinde paylaşımlı kullanılan her türlü eşya orta seviyede dezenfeksiyon gerektirir. Bu da bu eşyaların her kullanımdan önce ve sonra ya kimyasal dezenfektanlarla veya UVC lambalı yüzey dezenfeksiyonu cihazlarıyla dezenfekte edilmesi anlamına gelmektedir.

Yüksek Seviyede Dezenfeksiyon

Tuvaletler, tuvaletlerde bulunan lavabolar, soyunma odaları ve burada bulunan araç gereçler, kapı kolları, pencere pervazları gibi farklı kişiler tarafından sık sık dokunulan yerler, kreşlerde kullanılan uyku amaçlı eşyalar, çöp kovaları ise yüksek seviyede dezenfeksiyon gerektirir.

Bunu sağlamak içinse; bahsettiğimiz bu alanlar ve eşyalar hem her kullanımdan önce ve sonra, hem de kullanım uzun süreli ise belirli aralıklarla (2-4 saatte bir) kimyasal dezefektanlarla, UVC lambalı yüzey dezenfeksiyonu cihazlarıyla dezenfekte edilmelidir.

4. Okul ve Kreşlerde Hijyen Sağlama Açısından Hava ve Su Dezenfeksiyonu

Okul ve kreşlerde hijyen yazısının bu kısmına kadar yüzeylerde dezenfeksiyon sağlamadan bahsettik. Ancak yazının başında da belirttiğimiz gibi özellikle Covid-1p virüsü hava yoluyla yayılan bir virüs. Dolayısıyla kapalı alanlarda havayı dezenfekte etmek yüzeyleri dezenfekte etmekten çok daha önemli ve risk azaltıcı bir tedbir.

Bu sebeple; sınıflar, soyunma odaları, tuvaletler, mutfak ve yemekhanelerde gerek hava iyonizerleri gerekse UVC lambalı hava dezenfeksiyon cihazları kullanılarak ortamın havası okul veya kreşin açık olduğu süre boyunca aralıksız dezenfekte edilmelidir.

Su dezenfeksiyonu ise şehirden şehre değişen bir konu. İstanbul gibi bazı şehirlerde musluk suyu içilmezken Adana gibi bazı şehirlerimizde de musluk suları içilebiliyor. Dolayısıyla; musluk suyu içilebilen illerimizde okul ve kreşlerde hijyen sağlamanın önemli adımlarından biri de içme sularının dezenfeksiyonu hatta sterilizasyonu.

Bu konuda klorlama en geleneksel yöntemlerden ancak Covid-19 veya benzeri virüsler açısından ne kadar etkili bir tedbir olduğu tartışmalı. Dolayısıyla biraz yatırımla okulun su tesisatına ozon dezenfeksiyonu veya bakır-gümüş iyonizasyon sistemi eklenebilir ve bu konuda risk almaktan kaçınılabilir.

5. Okul ve Kreşlerde Hijyen Konusunda Eğitimin Önemi

Yöneticiler ne kadar tedbir alırsa alsın okul çalışanları ve öğrenciler de temel hijyen kurallarına uymadığı taktirde bu tedbirler yeterli olmayacaktır. Dolayısıyla hem çalışanların hem de öğrencilerin dezenfeksiyon ve hijyen açısından bilgili ve duyarlı olmaları sürdürülebilir hijyen açısından son derece önemli.

Eğitimciye nasıl eğitim verileceğini söylemek bize düşmez, dolayısıyla bu eğitimin nasıl verilmesi gerektiğinden bahsetmeyelim. Ancak burada hem öğrencilerin hem de çalışanların temel hijyen kurallarına bilinçli bir şekilde uymalarının önemli olduğunu hatırlatalım ve bunun da okul ve kreşlerde hijyen programının bir parçası olduğunu belirtelim.

Hijyen, dezenfeksiyon ve sterilizasyon konusuna daha geniş bir perspektiften bakarak daha detaylı bilgi edinmek isterseniz aşağıdaki yazılarımıza da göz atabilirsiniz:

Ultraviyole Işık Nedir? Nerelerde Kullanılır?

UVC Işığı ile Covid-19'dan Korunma

UVC Alanında Son Keşifler

Endüstriyel UVC Lambalı Cihaz Tipleri

Ev Tipi Antibakteriyel UVC Lambalı Cihazlar

Neden Dezenfeksiyon İçin Antibakteriyel UV Lambası Kullanmalısınız?

Taşınabilir UV Lambası Satınalma Rehberi

UVC Lambalı Dezenfeksiyon Cihazı Satınalma Rehberi

UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

UVC Işığı Kalitesinin Öçülmesi

Okul ve Kreşlerde UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon

Cafe ve Restoranlarda UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon