Nanoteknolojinin Dezenfeksiyon Konusunda En Etkili Yöntemlerinden Biri: Nano Gümüş Dezenfeksiyon

Soluduğumuz havadaki, içtiğimiz sudaki ve dokunduğumuz yüzeylerdeki bakteri, virüs ve çeşitli mikropların pek çok bulaşıcı hastalığa sebep olabileceği bugüne kadar bilinse de Covid-19 pandemisi bu riskin ne kadar yüksek olduğunu bizlere gösterdi. 

Dolayısıyla gerek alkol içerikli kimyasal dezenfektanlar, gerek UVC lambalı cihazlar ve ozon gibi diğer dezenfektan özelliği gösteren seçenekler hemen herkesin gündeminde. Hatta okul, kreş, cafe, restoran, alışveriş merkezleri, mağazalar ve ofisler gibi insanların topluca bulunduğu mekanlarda salgın hastalıklardan korunma amaçlı dezenfeksiyon eskiye oranla çok daha önemli hale geldi. 

Bu konuda yazdığımız yazılarda nanoteknolojinin -başka bir deyişle, boyutu 500 nanometreden küçük metallarin, elyafların ve diğer malzemelerin- dezenfeksiyon amacıyla kullanımından detaylarıyla bahsetmiştik. Şimdi ise nanoteknolojinin en güçlü dezenfeksiyon özelliği gösteren alanı olan gümüş elementinden, daha doğrusu nanogümüş teknolojisinden bahsedelim isterseniz. 

Gümüş Elementinin Dezenfektan Olarak Kullanınının Tarihçesi 

A.Melaiye ve W.J. Youngs’un “Silver and Its Application as an Antimicrobial Agent” isimli makalesinde gümüşün bir antibakteriyel olarak kullanımının tarihçesine detaylı olarak değinilmiş. Buna göre gümüş  antik çağlardan beri özellikle içme suyunun dezenfeksiyonunda kullanılan bir elementmiş. Hatta Büyük İskender’in (MÖ 300’lü yıllar) gümüş tanklarda biriktirilen suyu içtiği de tarih kayıtlarında mevcutmuş.

Hatta J.Y. Maillard ve P. Hartemann “Silver as an Antimicrobial: Facts and Gaps in Knowledge” isimli makalelerinde aynı konuya değinmiş ve MÖ. 700’lü yıllarda gümüşün sadece dezenfeksiyon değil, diğer tıbbi amaçlarla da (antibakteriyel ilaç olarak) kullanımından bahsetmişler. Ki 1800’lü yıllarda gümüş ameliyatlardan sonra yara bölgelerinde antiseptik olarak, diş tedavilerinde ve yanık tedavilerinde kullanılmış. Hatta gümüşün tıpta kullanımıyla ilgili ilk akademik çalışmalar da 19.YY sonlarında F. Crédé’nin makalesi ile başlamış. 

Daha da ötesi, Apollo ve MIR Uzay Gemilerinde de astronotların uzayda içtikleri sular da gümüş ile dezenfekte edilmiş. 

Sözün özü; gümüş binlerce yıldır dezenfektan olarak kullanılmakta. 

Bir Dezenfektan Olarak Nanogümüş ve Kullanım Şekilleri 

Elbette gelişen teknoloji gümüşü de her anlamda daha etkin kullanmayı mümkün kılıyor. İyonizasyon Yöntemi ile Dezenfeksiyon 1: Hava İyonizasyonu yazısında yöntemini anlattığımız şekilde pozitif yüklü çok küçük gümüş partikülleri, yani Nanogümüş (AgNPs olarak adlandırılıyor) gümüş elementinden çok daha etkin bir dezenfeksiyon sağlaması sebebiyle tercih edilen bir yöntem. Hatta bu yazının bir önceki bölümünde bahsettiğimiz J.Y. Maillard ve P. Hartemann “Silver as an Antimicrobial: Facts and Gaps in Knowledge” isimli çalışmalarında nanogümüş kullanım alanlarını detaylı bir şekilde belirtmişler. Aşağıda tablonun orijinal İngilizce versiyonu mevcut. Türkçe bir özet de yapmamız gerekirse: 

Kaynak: J.Y. Maillard & P. Hartemann “Silver as an Antimicrobial: Facts and Gaps in Knowledge”

Sağlık alanında; yara bandajları, antiseptikler, hastane yatak ve mobilyaları,

Evlerde; biberonlar, gıda saklama üniteleri, mutfak araç gereçleri, mobilyalar, banyo ürünleri, kozmetik ürünleri ve evcil hayvan ürünleri gibi hemen her alan, 

Tekstilde; bebek giysileri, iç çamaşırları, ayakkabılar ve ev tekstilleri,

Gıda alanında; paketleme, nanobiyotik kümes ürünleri, 

Yapı alanında; kapı kolları, duvar boyaları, havalandırma, yer döşemeleri, halılar, 

Dezenfeksiyon alanında; tarımsal dezenfektanlar, endüstriyel dezenfektanlar, su ürünleri dezenfektanları ve yüzme havuzu,

alanlarında nanogümüş kullanılarak dezenfeksiyon elde edilmektedir. 

Gümüş İnsan Sağlığına Zararlı Mıdır? 

J.Y. Maillard ve P. Hartemann “Silver as an Antimicrobial: Facts and Gaps in Knowledge” isimli çalışması bu konuda da detaylı bilgi veriyor. Araştırmacılara göre gümüşün insan sağlığına belirli zararları olsa da hiçbir ölümcül veya ciddi problemler değil. 

Aşırı gümüş alımının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri daha çok; cilt renginde soluklaşma, cilt lekeleri, yaraların iyileşme süresinde uzama şeklinde görülüyor. Bunlar dışında toksik veya ölümcül bir yan etki -şimdilik diyelim- henüz rapor edilmemiş. 

Gümüş Çevreye Zararlı Mıdır? 

Akademik araştırmalar gümüşün çevreye, insanlara olduğundan daha zararlı olduğunu ortaya koyuyor, ama hangi şeklinin? 

Doğada gümüşün doğal hali olan gümüş sülfid, gümüş klorid ve gümüş tiosülfat maddeleri çevreye zararlı olmayan hallerinden. Ancak serbest gümüş iyonları (Ag⁺) son derece toksik bir madde olarak tanımlanıyor.

Tabii evlerde veya ofislerde kullanılan masalardaki veya benzer yerlerdeki az miktarda gümüş iyonları çevreye çok da büyük zarar vermiyor. Ancak temiz sulardaki gümüş iyonlarının buralarda yaşayan balık (ve diğer canlı) türleri açısından toksik etkisi mevcut. 

Özetle gümüş, hatta nanogümüş, herhangi bir formunda antibakteriyel olarak kullanılabilecek en etkili metallerden biri. Dolayısıyla hijyen ve dezenfeksiyonun kritik olduğu bir iş yeriniz varsa gerek havayı dezenfekte etmek için iyonizer olarak gerekse yüzeylerde antibakteriyel etki elde etme amacıyla nanogümüş kaplama yöntemlerini tercih edebilirsiniz. 

Dezenfeksiyon ve sterilizasyon konusuyla ilgili tüm yazılarımız: 

Ultraviyole Işık Nedir? Nerelerde Kullanılır?

UVC Işığı ile Covid-19'dan Korunma

UVC Alanında Son Keşifler

Endüstriyel UVC Lambalı Cihaz Tipleri

Ev Tipi Antibakteriyel UVC Lambalı Cihazlar

Neden Dezenfeksiyon İçin Antibakteriyel UV Lambası Kullanmalısınız? 

Taşınabilir UV Lambası Satınalma Rehberi

UVC Lambalı Dezenfeksiyon Cihazı Satınalma Rehberi

UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

UVC Işığı Kalitesinin Öçülmesi

Okul ve Kreşlerde UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon

Cafe ve Restoranlarda UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon  

Otel ve Pansiyonlarda UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon   

Spor Salonlarında UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon   

Ozon ile Dezenfeksiyon

Farklı Dezenfeksiyon Yöntemleri

Dezenfeksiyon Yöntemleri Karşılaştırması

En İyi UVC Lambalı Dezenfeksiyon Cihazları

UVC Lambalı Sterilizasyon Cihazları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

UVC Işığı Hangi Ürünler İçin Zararlı

UVC Işınlarının Kumaşlar Üzerindeki Etkisi

Ultraviyole Işınlarının Pamuk Üzerindeki Etkisi - Bilimsel Bir Çalışma

Dezenfeksiyon Seviyeleri: Nihai Amacınıza Uygun Dezenfeksiyon Seviyesi Nedir?

İyonizasyon Yöntemi ile Dezenfeksiyon 1: Hava İyonizasyonu

Ev ve İş yerlerinde Kullanıma Uygun Hava İyonizerleri

İyonizasyon Yöntemi ile Dezenfeksiyon 2: Bakır-Gümüş İyonizerler

Covid-19’dan Korunmada Nanoteknoloji 

Nanoelyaf Filtreleri ile Covid-19 ve Diğer Virüslerden Korunma 

Antiviral Yüzey Kaplamaları 

Covid-19 Sonrası Otel ve Pansiyon Açılışları: Hızlı ve Etkili Dezenfeksiyon

Covid-19 Sonrası Okul ve Kreş Açılışları: Hızlı ve Etkili Dezenfeksiyon

5 Adımda Okul ve Kreşlerde Hijyen