Farklı dezenfeksiyon yöntemleri nelerdir?
Temelde insan sağlığına zarar veren, hatta bazı durumlarda kalıcı hasarlar bırakabilen veya öldürücü olan bakterileri, mikropları ve virüsleri ortadan kaldırılarak daha hijyenik bir ortam (su, hava veya yüzey) sağlama olarak tarif edebileceğimiz dezenfeksiyon için çok çeşitli yöntem var.
Ultraviyole Işık ve dolayısıyla UVC lambalı cihazlar ile dezenfeksiyon konusunda zaten detaylı yazılar yazdık. Maliyeti yüksek olmasına rağmen, çok etkili bir yöntem olan Ozon ile Dezenfeksiyon konusuna da değindik. Ancak seçenekler elbette bunlarla sınırlı değil.
O yüzden bu yazıda da farklı dezenfeksiyon yöntemleri neler diyerek tüm seçenekleri bir arada görmeyi planlıyoruz. Ki bu seçeneklerin birbirine göre avantaj ve dezavantajlarını da Dezenfeksiyon Yöntemleri Karşılaştırma yazısında bulabilirsiniz.
Dezenfeksiyon Yöntemleri
Aslında Ultraviyole Işık ve Ozon konusuna değindiğimiz için burada yeri yok ama tüm seçenekleri birlikte görmek adına bu iki yöntemden de kısaca bahsederek başlayalım dezenfeksiyon yöntemleri listesine.
Ultraviyole Işık ve UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon 
210 - 280 nanometre dalga boyu aralığındaki mor ötesi (ultraviyole) ışık ile bakteri ve mikropların öldürülmesi de diyebileceğimiz yöntem 1900'lerin başından beri özellikle ameliyathanelerin sterilizasyonunda kullanılan, güvenilir ve etkili bir yöntemdir.
Cilde ve göze temas ettiğinde insanlar için tehlikeli olmakla birlikte gerekli güvenlik tedbirleri alındığında başarılı sonuçları sebebiyle tercih edilir.
Ozon ile Dezenfeksiyon 
Oksijen moleküllerine (O2) zayıf bir şekilde bağlanmış oksijen atomlarının (O) oluşturduğu Ozon Gazı da bakteri ve virüsler üzerinde ölümcül etkilere sahiptir. Bu yöntem özellikle atık suların dezenfekte edilmesinde, daha genel olarak da su dezenfeksiyonunda yoğun bir şekilde kullanılır.
Hem suyun tadını etkilemediği hem de dezenfektan etkisi çok güçlü olduğu için tercih edilir.
İyonizasyon
Daha çok büyük, ticari işletmelerde tercih edilen bir yöntem olmasına rağmen tüm dezenfeksiyon ve sterilizasyon yöntemlerini anlattığımız bu yazıda yer vermek istedik. İyonizasyon; basitçe bir maddenin atomlarından elektron koparma işlemidir. Bu şekilde, mikroorganizmaların hücrelerinden tüm DNAları bile koparılarak (hatta başka elektonlar da) mikroorganizmaların öldürülmesi ve etkisiz hale getirilmesi sağlanır. Peki "iyonizasyon nasıl sağlanır" derseniz...
Işık spekturumunda ultraviyole ışıktan bile daha kısa dalga boyuna sahip (0,001 nanometre) Gamma ışınlarının iyonize edici özelliği ile.
Dolayısıyla maliyeti biraz yüksek olmakla birlikte, gamma ışınları ile iyonizasyon kesin ve etkili bir dezenfeksiyon elde etmek mümkündür.
HEPA Filtreleri ile Dezenfeksiyon
High Efficienct Particulate Air (Yüksek Verimli Partikül Hava) kelimesinin de kısaltması olan HEPA yöntemi aslında bir çeşit hava filtresidir. Ve adından da tahmin edeceğiniz üzere havanın temizlenmesinde kullanılır.
Bu yöntemde HEPA filtreleri ile havadaki 0,3 mikrondan daha büyük boydaki canlı cansız tüm partiküller filtrelenir ve böylece hava temizlenmiş olur.
HEPA yöntemi aslında havanın temizliği konusunda etkin olsa da tam bir hijyen veya tam bir dezenfeksiyon sağlayamaz. Zira burada çok küçük, mikroskobik canlılar (0,3 mikrondan daha küçük boydakiler) filtreye takılmaz ve havada dolaşmaya devam eder.
Ayrıca, HEPA filtreleri ile temizlikte filtreye yakın mesafede olan bakteri ve virüslerin temizlendiği, filtreden uzaklaştıkça etkisinin azaldığı da görülmüştür.
Dolayısıyla HEPA filtreleri temizlik için yeterli olabilir ancak dezenfeksiyon sağlayamazlar. En azından etkin bir dezenfeksiyon sağlayamazlar.
Kimyasal Maddeler ile Dezenfeksiyon
Çeşitli kimyasal maddeler kullanılarak virüs ve bakterilerin temizlenmesi yöntemidir ve sizin de tahmin edebileceğiniz üzere su ve hava değil de, yüzeylerin dezenfeksiyonu için kullanılır.
Dezenfeksiyon için kullanılan kimyasal maddeler ise çok çeşitli olup; alkol, klorine, formaldehit, glutaraldehit, ortofitalaldehit, hidrojen peroksit, perasetik asit şeklinde özetleyebiliriz.
Güçlü olması sebebiyle hastanelerde kullanılan kimyasal dezenfektanlar ise: formaldehit, glutaraldehit, hidrojen peroksit, ortofitalaldehit ve perasatik asit şeklindedir.
Bu kimyasalların hepsinin etki gücü farklı olup, insan sağlığı üzerindeki tehlikesi de değişkendir. Kimisinin bakteri ve virüsler üzerindeki öldürücü etkisi çok yüksekken kimisi de daha hafiftir.
Kimyasal maddeler ile dezenfeksiyonun önemli bir dezavantajı; dezenfekte edilen yerde kalıntı bırakma ve bu kalıntıların insan cildi ile temas ederek zarar verme riskidir. Öte yandan maliyeti en düşük, uygulaması en kolay yöntemlerden de biridir.
Bu yazıda aslında genel olarak farklı dezenfeksiyon yöntemlerini tanıtmayı amaçladık. Bu yöntemlerin birbirine göre avantaj ve dezavantajlarını ise bir sonraki yazımızda bulabilirsiniz.
Dezenfeksiyon konusunda daha detaylı bilgi edinmek için aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz: