Covid-19 pandemisi sebebiyle popülaritesi artan ve konuyla ilgisi olmayanların bile gündemine oturan UVC ışığı ile dezenfeksiyon, dolayısıyla Ultraviyole Işık teknolojileri aslında çok da yeni bir kavram sayılmaz. Ancak teknik 1900’lü yılların başında, sadece ameliyathaneler ve ameliyat araç gereçlerinin sterilizasyonunda kullanıldığı dönemlerden bugüne kadar gelişmeye ve ilerlemeye devam etti. 

Hatta Covid-19 salgını gündeme bomba gibi düşmeden önce bile, mevsimsel grip hastalıklarının ve salgınların önlenmesinde UVC lambalı cihazlar sterilizasyon amaçlı kullanılıyordu. Elbette kullanım alanlarının bugüne oranla daha dar olduğunu söyleyebiliriz. 

Yole Dévelopment’in 2018 yılında yayımladığı rapor bizlere genelde UV ışını teknolojisinin, özelde de bu teknoloji ile dezenfeksiyonun gelişimi hakkında fazlasıyla bilgi veriyor. 

Temelde suyu, havayı ve insanların temas ettiği yüzeyleri dezenfekte etme amacıyla kullanılan UVC lambalı cihazlar hem endüstriyel hem de bireysel kullanımda kendine yer bulmuş durumda. Bu konuda çeşitli patentler alan, ürünler piyasaya süren firmaların sayısı ile özellikle 2008 yılından bu yanaı belirgin bir artış gösteriyor ki bu da artık son kullanıcılar için çok daha fazla alternatif ve daha güvenli seçenekler anlamına geliyor. 

Kaynak: Yole Dévelopment 2018 raporu

Suyu sterilize eden UV cihazları genelde bir çubuk şeklinde olup, suya batırılarak birkaç dakika beklenmesi halinde içme suyunu tamamen sterilize edebiliyor. Ki bunlar en uzun dalga boyuna sahip olan modeller olduğu için sağlık açısından daha tehlikesiz. 

Yüzeyleri dezenfekte eden UV lambalı cihazlar ise tavana asılan sabit modeller ve taşınabilen mobil modellerden oluşuyor. Bu cihazların yaydığı UVC ışınları tehlikeli olduğu için uygulama sırasında odada insan bulunmaması hatta uygulama sonrasında da odanın havalandırılması şart. 

Havayı dezenfekte eden UVC lambalı cihazlar açık veya kapalı formlarda olabiliyor ki kapalı kutu formunda olanlar insan sağlığı açısından da daha güvenli. Bu cihazlar havayı vakumlayarak içeri alıyor, kapalı kutu içerisinde UVC ışığına maruz bırakarak dezenfekte ediyor ve tekrar odaya veriyor. 

Geliştirilen tüm bu farklı modellere ve alınan tüm önlemlere rağmen UVC ışığının potansiyel zararları ortadan tamamen kalkmış sayılmaz. Dolayısıyla bilim insanları ışığın hangi formda, nasıl kullanılacağından ziyade insan sağlığına zarar vermeyen türleri üzerinde de çalışmaya devam ediyor. Uzak UVC Işınları da bu çalışmaların bir sonucu. 

Uzak UVC Işını

UVC ışığının kanserojen ve kataraktojen etkisini bertaraf edebilen Uzak UVC ışınları aslında bildiğimiz UVC ışınlarından çok da farklı sayılmaz hatta bu ailenin bir üyesi diyebiliriz. Normalde UVC ışınları  100 ila 290 nanometre dalga boyunda oluyor ancak bu spekturumun daha uzun olan kısmına, yani 290 nanometrelik dalga boyuna daha yakın olan UVC ışınlarına Uzak UVC ışınları deniliyor. 

210 – 222 nanometre dalga boyundaki Uzak UVC ışınları mikroskobik canlılar tarafından fazlasıyla absorbe edilirken insan cildi tarafından emilemiyor. Burada mikroskobik canlıların boyutlarının küçük olması en önemli etken. Ki Colombia Üniversitesi Radyolojik Araştırmalar Merkezi’ndeki Profesörlerden David Welch ve ekibi 2018 yılında yayımladıkları çalışma ile Uzak UVC ışınlarının bakteri ve virüsler üzerindeki öldürücü etkisini de ortaya koymuşlar. 

Uzak UVC ışınları ile dezenfeksiyon henüz yeni gelişen bir alan olduğu için ticari anlamda bir çeşitlilik söz konusu değil ancak Covid-19 pandemisinin süreci hızlandırdığı da göz önüne alınacak olursa kısa süre içerisinde onlarca alternatifini piyasada görmemiz şaşırtıcı olmaz.