Perakende sektöründe satınalma yapmak, maliyet ve lojistik açılarından diğer tüm ticari satınalma operasyonları ile benzerlikler gösterse de süreçler açısından tamamen farklı bir operasyon. Burada operasyonun adı her ne kadar “satınalma” olsa da devreye pazarlama da giriyor. Neticede satılacak ürünü almaya çalışacaksınız... Haliyle perakende satınalma’da değişim ve gelişim dediğimiz zaman sadece tedarik operasyonu değil, aynı zamanda kategori yönetimi ve pazarlamadan, ve bu alanlarda yaşanan değişikliklerden de bahsediyor olacağız.
Ancak değşikliklere geçmeden önce, asıl bu değişiklikleri neler tetikliyor biraz bundan bahsedelim.
Online Reklamların Etkisi
Online satış pazarı tüm perakendede kendine yer açmakla kalmadı, aynı zamanda mağazacılık anlayışını da kökten değiştirdi. Nasıl derseniz...
Tüketiciler artık yeni ürünleri online olarak keşfediyor. Potansiyel müşterileriniz artık mağaza mağaza dolaşıp, raflarda ürün arama alışkanlığını yavaş yavaş bırakmaya başladı. Tersine, büyüme korsanlığı (growth hacking) ve reklam ajansları aracılığıyla Google, Facebook ve Instagram üzerinden hedef alınıyorlar, yeni ürünler online ortamda kendilerine gösteriliyor. Hatta geçtiğimiz yıl Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre tüketicilerin %80’e yakını sosyal medyada gördüğü bir ürünü satın aldığını belirtmiş. Dolayısıyla tüketici alışveriş için mağazayı da tercih etse interneti de tercih etse, seçimini online ortamda yapıyor.
Rekabetin Etkisi
Artık rekabete irili ufaklı milyonlarca satıcı daha dahil oluyor. Üstelik tüketici de belirli bir ürünü aramaktansa kendine sunulanlar arasında hoşuna gideni alıyor. Kısacası perkanede satınalması müşteri özelinde “kişiselleşiyor”. Bu da sipariş adetlerinin azalmasına, ürün çeşitliliğinin artmasına yol açıyor.
Online Perakendenin Etkisi
Tekolojinin perakende sektörü üzerindeki bir diğer etkisi de online satıcılar. Hatta özellikle Amazon, Ebay gibi pazar devleri. Bu satıcılar perakendenin çehresini öyle bir değiştirdi ki artık devir üreticilerin devri. Zira artık en çok Amazon veya Ebay’da binlerce yorum almış ürünler bestseller oluyor.
Dolayısıyla mağazacılık yapan perakendeciler de hiç yorum almamış bir ürünü raflarına koyup risk almaya yanaşmayarak, başarısı kanıtlanmış ürünleri ve üreticileri tercih ediyor. İşte üreticinin ağırlığını arttıran da bu.
Marka Etkisi
Markalaşma perakende de hala çok önemli ama artık çoğu tüketici bir markanın verdiği mesaj veya güvendense, takip ettiği bloggerın tavsiyelerine kulak veriyor. Ki zamanla bunun daha da önemli hale geleceği öngörülüyor. Örneğin 2017 yılında sadece Instagram’da 12,9 milyon sponsorlu post gönderilmiş. Ve bu rakamın 2018 yılı için iki katı olması öngörülüyor.
Dolayısıyla markalaşma da artık bambaşka bir boyuta geçecek ve irili ufaklı pek çok perakendeciye hem online satış hem mağazacılık kanallarında yer açılacak.
Perakende’de Satınalma Operasyonlarının Dönüşümü
Tüm bu etkenler sonucunda perakende sektöründe satınamanın bir dönüşüm geçireceği de açık. Dönüşümün yönü ise;
- Satınalma operasyonları artık daha “esnek” olmak zorunda. Trendlere, yeniliklere göre değişen ürün talebine adapte olmak şart.
- Satınalma operasyonları artık daha “hızlı” olmak zorunda. Yeni ürünleri rakiplerle aynı anda satışa sunmak her şeyden önemli. Zira birkaç hafta içerisinde tüketici artık bambaşka ürünler arıyor olacak.
- Satımalma operasyonları artık daha “çeşitli ürün” içermek zorunda. Müşterilere mümkün olduğunca kişiselleştirilmiş ürünler sunmanız gerekiyor.
Yazının başında da belirttiğimiz gibi, standart satınalma operasyonlarıyla kıyaslandığında perakende satınalması “ürün / kategori yönetimi” de gerektirdiği için daha çok pazarlama sürecinin bir parçası aslında. O yüzden, orta ve büyük ölçekli şirketler bunu organizasyonda da pazarlama şemsiyesi altında konumlandırırlar. Daha küçük ölçekli perakendeciler de bakış açılarını bu şekilde değiştirirlerse, yukarıda bahsettiğimiz gibi esnek, hızlı ve çok çeşitli ürün içeren bir satınalmaya odaklanırlarsa rekabette söz sahibi olabilirler.