İşletme büyüklüğü ne olursa olsun çalışan sağlığı ve güvenliği tüm işverenlerin sorumlulukları arasındadır. Kanunla tanımlanmış görevler dışında her işverenin iş yerinde sağlık ve güvenlik konularında alabileceği önlemler ve bunun iş verimliliğine etkisi üzerine kısaca bir göz atalım. Tabii burada sağlık derken sadece fiziksel rahatsızlıkları değil, aynı zamanda zihinsel, motivasyonel ve ruhsal sorunları da minimize edecek şekilde geniş kapsamda bir çalışma yaparsak eminim herkese için daha faydalı olacaktır. 

İş Yerinde Sağlığın Önemi

İş ve iş yeri kaynaklı sağlık sorunlarının ve kazaların ülke ekonomisi üzerindeki yükü bir yana, şirketler üzerinde de zaman kaybı, çalışanın sağlık sorunları yüzünden işe gelmemesi veya verimli olmaması gibi negatif etkileri var. Bu etkiler ölçülmeye çalışılıyor ama işveren olarak sizler de bilirsiniz ki kayıtlara geçmeyen, somut olarak ölçülemeyen kayıplar da ciddi oranda mevcut. Dolayısıyla çalışanlarınıza her açıdan sağlıklı bir iş yeri  sunabilmeniz zaman ve verimlilik kayıplarının önüne geçecektir. 

Çalışan Sağlığını Etkileyen Faktörler

Stanford Üniversitesi’nde Örgütsel Davranış Profesörü Dr.Jeffrey Pfeffer bu konuda çok net bir tanım yapmış. Çalışanların hem bedensel hem de ruhsal sağlığını etkileyen faktörler arasında; 

-          Baskıcı bir çalışma ortamı

-          Aşırı çalışma saatleri

-          Çalışanlara sosyal destek sağlanmaması

-          İş ve ailevi sorumluluklar arasında dengeyi kuramamak

-          İş yerinde adil bir sorumluluk, ücret ve hak dağılımının olmadığının algılanması

-          İşten çıkarma ve / veya finansal güvensizlik duygusu

-          Sağlık güvencesi sağlanmaması 

Kulağa biraz büyük ve kurumsal firmaların sorunları gibi geliyor değil mi? Doğrudur ancak birkaç çalışanı olan daha küçük işletmelerde çalışanlar da “insan”, yapılan da “iş” olduğuna göre aynı faktörler, aynı sorunlar buralarda da geçerli. Ve bu faktörler doğru bir şekilde yönetilmediğinde başarılı ve verimli çalışanların kendilerine daha iyi bir ortam sunan başka işletmelere geçmesi, yeterince başarılı olamayan veya kendine güvenmeyen çalışanların ise sizinle kalması ama verimsiz bir şekilde çalışması  sorunuyla başbaşa kalabilirsiniz. Peki bunu düzeltmek veya geliştirmek için ne yapmalısınız? 

İş Yerinde Sağlık Programları ve Faydaları

Çalışan sağlığı ve güvenliği programları iş yerinizde uygulayabileceğiniz, kurumunuzun büyüklüğüne göre çok katılımlı ve organize olabileceği gibi sadece siz işverenlerin birkaç önlem almasıyla sürdürebilecek basit sistemler olabilir. Ne kadar basit veya karmaşık olursa olsun programınız adil ve düşünceli bir yaklaşımla hazırlandıktan ve disiplinli bir şekilde uygulandıktan sonra başarısız olma ihtimali yoktur. Hatta burada bu programları ikiye de ayırabiliriz;

-          Riski yüksek olmayan, küçük çaplı işletmeler için; çalışanların sıkıntılarına duyarlı ve çözüm odaklı bir yaklaşım son derece faydalı olabilirken,

-          Riski yüksek ve daha büyük çaplı işletmeler için; iş kazalarını önleyici tedbirler içeren, doktor ve diğer sağlık personellerini barındıran, özel sağlık ve kaza sigortaları sağlayan daha büyük ölçekli çalışmalar gerekmektedir.    

Yukarıdaki programların birini veya bir benzerini uygulamanız halinde önemli olan bir diğer konu ise bunu çalışanlarınız arasında ayrım yapmadan, kontrollü ve disiplinli bir şekilde uygulamanız gerektiğidir. 

Çalışan sağlığı ve güvenliği programınızın karmaşık veya basit olması bir yana, başarılı olabilmesi için içeriğinde mutlaka bulunması gereken ana konu başlıkları ise;

-          Programa sadakatle bağlı kalınması

-          Çalışanların da programa inanarak, gerekli yerlerde katılımının sağlanması

-          Çalışanların bilinçlendirilmesi

-          Risk içeren işletmelerde olası kaza ve risklerin tanımlanarak önlem alınması

-          Programın değişen iş ve yaşam koşullarına uygun olarak güncellenmesi

İş yeri güvenliği ve çalışan sağlığı hafife alınamayacak kadar önemli bir konu. Bu yazıda sizlere genel olarak konunun önemini ve doğru önlemler alındığında işletmenize faydalarını anlattık. İlgilenenler için daha kapsamlı bir şekilde ne gibi önlemler alınabileceğinden İş Yeri Sağlık ve Güvenlik Programları II yazısında bahsedeceğiz.