Bir süredir farklı endüstriyel
veya ev tipi ürünlerini tüm yönleriyle tanıtmaya, satın alma aşamasında
yardımcı olacak bilgiler vermeye çalıştık. Bu yazıda tüm elektrikli ürünleri
ilgilendiren ancak daha genel bir konudan bahsedelim. Alırken ödediğiniz, kullanırken
elektrik, gaz, su, deterjan gibi ödemelere devam ettiğiniz ürünlerin
performansı ve ömrü.
Elektrikli ürünlerde Performans
derken aslında bir ürünün kullanım süresi boyunca sağladığı hizmetin ve değerin
(pişirme, soğutma, yıkama gibi), kullandığı kaynaklara (yatırım maliyeti,
kullanım maliyeti gibi) oranını ifade ediyoruz. Burada ürünün kullanım süresi,
yani ürün ömrü de çok önemli bir kriter. Başka bir deyişle, elektrikli bir ürün
ne kadar uzun süre ve ne kadar düşük maliyetle çalışırsa performansı da o
oranda yüksektir. O zaman gelin, en baştan, hatta daha ürünü satın bile
almamışken, performansını etkileyen faktörler nelerdir, bunları nasıl
yönetebilirsiniz bir bakalım.
-
1. İstediğiniz Cihaz Gerçekten
Gerekli Mi?
Tüketim çağında yaşıyoruz bu bir
gerçek. Bazen bazı ürünleri veya hizmetleri ihtiyacımız olmasa da, o anda
gerekli olduğunu düşündüğümüz için alıyoruz. Evde 1 televizyon varken ikincisi
gerekli mi? Gereksizdir demiyoruz, ancak ne sıklıkta kullanılacak? Eğer iki
ayda bir iki saatliğine ihtiyaç olacaksa ikinci televizyonu almak gereksiz
sayılmaz mı? Veya sahip olduğunuzda ofisteki tüm masaüstü bilgisayarları
notebook ile değiştirmeniz işiniz için gerçekten şart mı? Belki de sadece bazı
pozisyonlardaki kişilerin notebook kullanması gerekiyordur?
Bu gibi örnekler çoğaltılabilir.
Özet olarak; aslındda gerekmeyen bir ürün satın almanız o ürünü yeterli
performansta kullanmayacağınız anlamına gelir.
-
2. Cihaz Satın Alırken Hangi
Özellikleri Arıyorsunuz?
Yine bir örnekle devam edelim. Tamam
gerçekten ince ince etüd yaptınız, araştırdınız ve gerçekten de yöneticisi
olduğunuz kurs için 5 adet projeksiyon cihazı ihtiyacınız var. Ama projeksiyon
cihazları çeşit çeşit. Farklı amaçlara hitap eden binlerce model var.
Görüştüğünüz satıcı sizi neredeyse bir multimedia projektör almaya ikna etmek
üzere. Peki bu projektörlerde kaç kere video oynatacaksınız? 2, 3, 5? Arada
sırada birisi sunum yaparken içinde belki video olabilir diye mi? Belki de size
XGA 1024*786 pixel çözünürlük bir ofis projektörü yeterli?
Kısacası, satın alacağınız
elektrikli ürünün özelliklerini iyi inceleyin. İhtiyacınız olmayan özelliklere
para ödemeyin.
-
3. Kullanım Maliyetlerine Dikkat
Ediyor Musunuz?
Tüm elektrikli ürünler elektrik
kullanıyor ve bazıları da su, deterjan gibi ek malzemelere de ihtiyaç duyuyor.
Dolayısıyla daha satın alma aşamasında ürünün ne kadar elektrik, su
tüketeceğini sormalısınız. Enerji etiketlerini dikkatle okumalı ve seçtiğiniz
ürünlerin enerji sarfiyatını karşılaştırmalısınız.
Televizyon, bilgisayar gibi ürünlerin
kullanılmadığı zaman standby modu vardır. Enerji tasarrufu için olduğu söylenen
standby modunda bile elektrik tüketimi az da olsa devam ederi. Standby modunda
kalmasındansa cihazı tamamen kapatmanız yolda toplam %10’a varan ek tasarruf
etmenizi sağlar.
-
4. Cihazlarınızın Bakımını Yaptırıyor
Musunuz?
Bazı problemler vardır, cihaz
çalışmaya devam ettiği sürece aldırmayız. Örneğin; bir buzdolabı kapısının
elastik bandı gevşemiştir. Kapanıyor ve çalışıyorsa sorun değil dememelisiniz.
Çünkü tam kapanmayan o kapak sizlere %10-15 arasında ek elektrik maliyeti
olarak dönecektir. Filtresi kirlenmiş bir bulaşık makinesi veya aspiratör,
eskiye kıyasla daha uzun sürede ısınan fırın veya fritöz, daha uzun sürede
yıkayan çamaşır makineleri hep aynı sonucu doğurur. Kötü yıkama veya
filtreleme, uzun sürede ısınmadan kaynaklanan ek elektrik tüketimi gibi... Üstelik bu tarz sorunlar zamanında müdahale
edilmediğinde cihazın bozulmasına zemin hazırlayan başka problemlere de sebep
olurlar.
-
5. Cihazınızı Nasıl Konumlandırmalısınız?
Buzdolabını güneş ışığının direkt
değdiği noktalara veya fırın, ocak gibi ısı yayan cihazların hemen yanına
konumlandırmak cihazın soğutma için daha fazla enerji harcamasına, çamaşır veya
bulaşık makinesini sıcak su borularından uzağa konumlandırmak boru içerisinde
ısı kaybı olmasına sebep olacaktır.
Bu sarfiyat tek başına çok önemli
olmayabilir. Ancak bir elektrikli cihaz ömrünün 8-15 yıl arasında değiştiğini
göz önüne alırsanız toplamda ciddi miktarda bir sarfiyat eder. Dolayısıyla cihazları
doğru konumlandırmak daha az enerji sarfiyatı ve daha yüksek performans
anlamına gelir.
-
6. Cihazınızın Ömrü Tamamlandığında
Ne Yapmalısınız?
Artık pek çok endüstriyel veya ev
tipi cihaz değerli ve tekrar kullanılabilir parçalar içeriyor. Çok yüksek
fiyatlar ödenmese bile cihazı satın aldığınız markaya iade ettiğinizde bir
miktar indirim alabiliyorsunuz. Bundan daha da ötesi çevreye ek bir atık
bırakmaktansa bazı parçaların tekrar kullanılmasını sağlıyorsunuz.