Şirketlerin satınalma gücünü konsolide ederek satınalma operasyonlarının değerini arttırabilmek için sahip olduğu bilgi, birikim ve datayı kullanarak tedarik zinciri yönetimine stratejik bir bakış açısıyla yaklaşmasını ifade eden Stratejik Satınalma günümzün iş dünyasında giderek dikkat çeken bir kavram. Geleneksel satınalma metodlarının sadece ürün fiyatına odaklandığı noktada stratejik satınalma ürün yaşam döngüsünü esas alarak şirketin satın aldığı ürünlerin türü, nereden alındığı, fiyatı ve hacmini analiz ederek uygulanır. Peki adım adım stratejik satınalmaya geçmeden önce kısaca faydalarından da bahsedelim mi? 

Stratejik Satınalmanın Faydaları

Artan Kârlılık: Bir şirketin satınalma operasyonlarıyla elde ettiği her bir kuruşluk kâr ürün yaşam döngüsünü pozitif yönde etkiliyor. Stratejik satınalma da tedarik zinciri içerisinde sağlanan toplam maliyet düşüşüne konsantre olarak şirketlere rekabet avantajı sağlıyor. 

Risk Yönetimi: Stratejik satınalma her bir ürün türünün ve tüm tedarikçilerin objektif analizinin yapılmasını gerektirir. Tedarikçilerin finansal, kalite veya diğer açılan risk analizi yapıldığında da şirket olarak nelerle karşılaşma ihtimaliniz olduğunu bilerek hazırlıklı olabilirsiniz. 

Sürdürülebilirlik: Tek seferlik bir proje olmayan stratejik satınalma pek çok aktivitenin bir döngü halinde tekrarlanmasından oluşur. Bu da satınalma profesyonellerinin sürekli olarak değişen şartlara göre hem tedarik zincirini hem de operasyonları güncellemesini sağlar. 

Satınalma Operasyonlarının Değeri: Stratejik satınalma sadece satınalma fiyatlarının düşmesine odaklanmaz. Burada önemli olan tek kriter “aynı maliyet fiyatıyla daha yüksek değer, daha düşük operasyon giderleri, daha hızlı satınalma aktiviteleri” elde edilip edilmeyeceğidir. 

7 Adımda Stratejik Satınalma

Aslında ortaya çıktığı günden bu yana farklı şekillerde uygulanan stratejik satınalma temelde 7 adımdan oluşuyor: 

1.     Ürünü Tanımlamak

Stratejik satınalmanın ilk adımında satınalmaya konu ürün veya ürün gruplarının analizi geliyor. Ve şirketin satın aldığı ürünlerin güncel kalite seviyesi, ürün çeşitliliği, kullanıcılar, nereden satın alındığı, satın alınan ürünlerin üretim süreçleri, gerekiyorsa alt tedarikçiler gibi ürünü tanımak adına yapılan analizlerin tamamını içeriyor. 

2.     Pazar Analizi

Satınalma pazarını analiz ederek tanımak da stratejik satınalma yolunda ikinci adım diyebiliriz. Pazardaki en önemli oyuncular, yeni girenler, alınan ürünü oluşturan hammaddeler ve bunların özellikleri, pazarı, pazardaki fırsatlar ve risk analizlerinin tamamını içeren çalışma da nasıl bir ortamda hareket edeceğinizin tanımlaması olacaktır. 

3.     Strateji Oluşturma

Riski ve maliyetleri minizime ederek nereden, hangi koşullarda satınalma yapılacağını karar vermek ise strateji oluşturmanın temel amacı diyebiliriz. Aslında burada şirket içerisindeki farklı ekipleri kullanarak strateji oluşturmak daha geniş bir pencereden olaya bakmanızı sağlayacaktır. Bu aşamada oluşturulan strateji pazarda var olan tedarikçilerin alternatifleri, tedarik pazarındaki rekabet düzeyi ve yeni tedarikçilerle çalışmadaki esneklik üzerinden şekillenir. 

4.     Satınalma Metodu Seçimi 

Stratejik satınalma yaklaşımında dördüncü adım ise satınalma metodunun seçimi olacaktır. Ancak bu birazda şirketinizin faaliyet gösterdiği sektörle de ilgili bir seçim. İhale, pazarlık veya diğer yöntemlerden herhangi biri stratejik satınalma projesinin önemli bir ayağı olmakla birlikte karar daha çok sektörel uygulamalara bağlıdır. 

5.     Pazarlık ve Tedarikçi Seçimi 

İlk teklifler alınıp eleme yapıldıktan sonra, projeye veya satın alınacak ürünlerin spesifikasyonlarına yoğunlaşarak yapılan pazarlıklar stratejik satınalma süreçlerinde birden fazla defa tekrar etmelidir. Ve tedarikçi seçimi sadece satınalma uzmanları değil, şirketin farklı fonksiyonlarını bir araya getiren bir ekip tarafından verilmelidir. 

6.     İletişim

Stratejik satınalma planlarının şirket içerisindeki iletişiminin kurulması, hem satınalma hem de diğer ekiplere faydalarıyla birlikte net olarak anlatılması katılımın yüksek olmasını ve dolayısıyla projenin başarısını direkt olarak etkiler. Stratejik satınalma planının iletişiminin ürün özelliklerinde veya satınalma süreçlerinde iyileştirme, teslimatlarda pozitif yönde değişim veya fiyat üzerinde olumlu etkisini içermesi gerekir. 

7.     Sonuçların Analizi 

Stratejik satınalmanın en sonunda yer alan ancak kritik öneme sahip adımı ise sonuçların analizi. Bu adım aslında stratejik satınalmayı bir döngü halinde sürekli uygulama adına önemli. Bu aşamada alınan ürünlerin, fiyat, kalite ve servisin daha önceye kıyasla analizi, elde edilen toplam değerin ölçülmesi bir sonraki aşamaya hatalardan ders alarak bir adım önde başlamanızı sağlar.